Tembung
andhahan (kata jadian) Ing Basa Jawa
Tembung andhahan (kata
jadian) :
Tembung andhahan yaiku tembung sing owah saka asale.
Tuladha :
Latare, Piwulang, tetuku, omahe, tulisane, balekna
Tembung andhan:
1. Ater-ater (=awalan)
a) ater-ater hanuswara : n, ny, ng, m
n + tulis =nulis
ny + sapu= nyapu
ng + gawe= nggawe
m + paku= maku
tembunge dadi tembung tanduk
b) ater-ater
tripurasa: dak, ko, di
dak + tuku= daktuku
ko + tuku = kotuku
di + tuku = dituku
tembunge dadi tembung tanggap
c) ater-ater liyane sing
awujud :
a + lungguh = alungguh
ka + waca= kawaka
sa + dina = sadina
pa + piker = pamikir
pi + wulang = piwulang
pra + tandha =pratandha
pari + kena = parikena
tar+buka = tarbuka
kuma+ wani = kumawani
kami+ sepuh = kamisepuh
kapi +temen = kapitemen
2. Panambangan
(akhiran)
a) Panambang : an
Kobong + an = kobongan
Gawa + an
= gawan (dudu gawaan)
Tuku + an = tukon
(dudu tukuan)
Lali +
an = lalen (dudu lalian)
Sore + an = soren (dudu sorean)
Paro + an = paron (dudu paroan)
b) Panambang: i
Jawil + i =
jawili
Kandha + i = kandhani
(dudu kandhai)
Nesu + i = nesoni (dudu nesoii)
Bali + i = baleni (dudu balii)
Ombe + i = ombeni (dudu ombei)
Bodho + i = bodhoni (dudu
bodhoi)
c) Panambang : ake
Tulis
+ ake = tulisake
Tata + ake =
tatakake (dudu tataake)
Turu +
ake = turokke
(dudu turuake)
Bali +
ake
= balikake (dudu baliake)
Suwe + ake =
suwekake (suweake)
Jodho + ake
= jodhokake (jodhoake)
d) Panambang: a, na, ana,
en
Dudut +
a = duduta
Dudut +
na = dudutna
Dudut + ana = dudutana
Dudut + en =
duduten
Bantu + a
= bantua
Bantu + na
= bantokna
Bantu + ana
= bantonana
Bantu + en
= bantunen
e) Panambang : ku, mu, e
Omah + ku = omahku
Omah + mu = omahmu
Omah + e
= omahe
Mata + e
= matane (dudu matae)
Sapi + e
= sapine (dudu sapie)
Kebo + e
= kebone (dudu keboe)
Buku + e
= bukune (dudu bukue)
f) Panambang :ne ,
ing
Bapak + ne
= bapakne = bapake
Dijaluk + ne
= dijalukne = dijalukake
Swara + ing
= swaraning = swarane
Aran + ing
=araning = arane
3. Seselan
(sisipan)
a) Seselan : um
Cathel + um = c + um +
anthel = cumanthel
Gedhe + um = g + um +
edhe = gumedhe
b) Seselan: in
Carita +
in = c + in +
arita
=cinarita
Siram+
in = s
+ in
+iram
= siniram
Nanging yen:
Amuk +
in = ing
+amuk = ingamuk
Inum+in
= ing + inum = inginum
Obong+in
= ing + obong = ingobong
Udheg+
in = ing + udheg = ingudheg
Embang+in = ing + emban
= ingemban
c) Seselan: i, r
Siwer+ l
= s + l + iwer = sliwer
Kencar+l
= k + l + encar
= klencar
Kelip+r = k + r + elip = krelip
Canthel + r = c +r + anthel = cranthel
Lihat Pepak Basa Jawa selengkapnya di sini
Media Belajarku
.png)
